Wat is Alevitisme?

Alevitisme is een ondogmatische vorm van de Islam met een humanistische filosofie, waarbij de mens centraal staat. Alevieten zoeken het ‘oneindige leven’ in de mensheid zelf, oftewel het draait om het innerlijk aspect van religie.
Om tot God te komen, om God te gedenken is het in de Alevitisme noodzakelijk om de goddelijke essentie in de mens te erkennen. ‘God is overal, net als lucht of water. Je kunt het alleen niet zien of vasthouden, maar je voelt het wel’.
Vandaar dat de mens als het allerheiligste op de wereld wordt beschouwd in het Alevitisme en de mens centraal staat. Hierbij ligt de nadruk op het individu. De mens is zelf verantwoordelijk voor zijn eigen daden en heeft alles in eigen handen: de goedheid en slechtheid zit in de mens zelf. Het principe ieder mens te accepteren en te respecteren zoals deze is, is tevens een kernwaarde binnen het Alevitisme, ook als het de geloofsbeleving van een ander betreft.
De Alevieten hebben oneindig respect voor ieders geloof, wat dit ook moge zijn. De mens zelf is degene die uiting en richting geeft aan het geloof, aldus Hacι Bektaş Veli. Niet God, maar de mens is de wetgever op aarde volgens de Alevitische visie. Alevieten hechten over het algemeen weinig belang aan strikt op te volgen religieuze dogma’s en regels. Niet de religieuze voorschriften en streng doorgevoerde wetgeving, maar de ontwikkeling tot een goed mens staat centraal.
De focus binnen het Alevitisme ligt dus meer op de moraal en de ethische voorschriften.

Alevitisme en secularisme
God wordt als immanent voorgesteld binnen het Alevitisme. Een dergelijk geloof is alleen mogelijk wanneer het er in de samenleving menselijk aan toegaat; dat betekent democratisch en humanistisch. Alevieten beschouwen hun levensvisie en leefstijl immers als democratisch en open. Toen Mustafa Kemal Atatürk de Republiek Turkije in 1923 oprichtte, was één van zijn pijlers vrijheid van religie en een strenge secularisatie van de staat. Oftewel de scheiding tussen kerk en staat, met als overtuiging dat religie en geloof geen invloed mogen uitoefenen op de maatschappij. De Alevieten zagen met de secularisatie hun rechten als minderheden verankerd worden in de Turkse grondwet, wat van cruciaal belang is bij het innerlijk aspect van religie en het principe van respect en tolerantie voor iedereen en eenieders religie/geloofsovertuiging. Het praktiseren van een religie mag dus niet ten koste gaan van de rechten van anderen volgens het Alevitisme. Alevieten zijn hierbij voorstanders van democratische beginselen als de scheiding van kerk en staat. Dit is eerder een seculier – humanistisch beginsel dan een religieus – humanistisch beginsel. Al met al, wij Alevieten zijn tegen de nationalistische en egocentrische visie en vinden dat alle mensen (volkeren) over de hele wereld broeders en zusters zijn. Wij Alevieten zijn dus de grootste voorstanders van het secularisme en dragen dit ook expliciet uit met onze filosofie, onze visie, normen en waarden én uiteraard met onze (seculiere) leefstijl.

De positie van Alevieten in de Turkse Maatschappij
De Alevieten in Turkije zijn altijd in de minderheid geweest in een door (soennitische) moslims gedomineerd land, wat in het verleden veel heeft geleid tot ernstige discriminatie en onderdrukking wegens hun cultuur, hun vrijzinnige geloofsovertuiging en hun seculiere leefstijl. Er is nog steeds sprake van een onderwerping aan een strenge minderhedenpolitiek (assimilatiepolitiek).

Vandaag de dag is er sprake van een confrontatie tussen twee culturen in Turkije: de in het Alevitisme gewortelde (seculaire) Turkse cultuur en de Arabische (Islamitische) cultuur. Met de komst van het huidige regime – ook wel bekend als felle tegenstanders van het secularisme in Turkije – is het overduidelijk dat het seculiere Turkije omgetoverd wordt tot een Islamitische staat. Bekend is dat de mensenrechten en de culturele en religieuze vrijheden van de minderheden in Turkije diep aangetast worden en hun waarde lijken te verliezen.